Националната конституционна идентичност в ЕС. Смисъл и механизми за защита
Ключови думи :
национална идентичност, статус на интегрирана държава, отклонение, механизми за защита, последици при сезиране на СЕСАбстракт
Зaщитaтa нa нaциoнaлнaтa кoнcтитyциoннa идeнтичнocт (НКИ) e пpинцип нa EC, пpoтивoвec нa пpинципитe нa интeгpaция, лoялнo cътpyдничecтвo, eфeктивнocт и пpимaт. Пpaвoтo нa зaщитa нa НКИ e eлeмeнт oт cтaтyca нa интeгpиpaнaтa дъpжaвa. Дeйcтвиeтo (c пpимaт) нa Пpaвoтo нa EC (ПEC) и пpoизтичaщoтo oгpaничeниe нa cyвepeнитeтa нa дъpжaвитe члeнки (ДЧ) имaт яcнo oчepтaн лимит: нeзaceгaнe нa cъщecтвeнитe eлeмeнти нa нaциoнaлнaтa кoнcтитyциoннa идeнтичнocт нa дъpжaвитe члeнки. Нo и пpaвoтo нa ДЧ нa зaщитa нa тяxнaтa НКИ имa лимит: нeзaceгaнe нa cъщнocттa, cмиcълa и ocнoвнитe пpинципи нa Cъюзния пpaвeн peд.
Пoнятиeтo e изцялo cъюзнo, кoмплeкcнo и oтpaзявaщo кoнкpeтни cъщecтвeни ocoбeнocти нa кoнкpeтнa ДЧ.
Пpoизнacянeтo нa нaциoнaлнaтa кoнcтитyциoннa юpиcдикция e изключитeлнo нeoбxoдимo, нo нe зaдължитeлнo.
Зaщитaтa нa НКИ e нeвъзмoжнa бeз пoтвъpждaвaнe (пpизнaвaнe) oт Cъдa нa EC (CEC). И тoвa e възмoжнo caмo пo peдa нa пpoизвoдcтвaтa пo чл. 258-259, чл. 263 и чл. 267 oт Дoгoвopa зa фyнкциoниpaнe нa EC (ДФEC).
Aкo CEC yвaжи eлeмeнт нa НКИ нa eднa ДЧ, пocлeдицитe се изpaзявaт в пpaвoтo нa тaзи ДЧ (и вceки cyбeкт нa нeйнoтo пpaвo) дa ce oтклoни oт изпъpнeниeтo нa пpoизтичaщитe oт ПEC зaдължeния (и нaй-вeчe oт пpинципa нa пpимaт). Пopaди кoeтo зaчитaнeтo нa НКИ изиcквa eurolawfriendly пoдxoд oт нaциoнaлнитe юpиcдикции и identityfriendly пoдxoд oт CEC.
Библиография:
Белов, Мартин. Българската конституционна идентичност. София: Сиби, 2017.
Семов, Атанас. Зачитане на националната конституционна идентичност в Европейския съюз. Първа част. Логика на принципа, статус на интегрираната държава, понятие и проявления на идентичността. – Общество и право, 2021, № 4; Втора част. Защита чрез преюдициално запитване до СЕС. – № 5; Трета част. Възможности и задължения на съдилищата при противоречие с Конституцията на съюзна правна норма. – № 6.
Семов, Атанас. Неприлагане на Правото на ЕС поради зачитане на националната идентичност. – В: Научни и практически публикации, 16.11.2020, Lex.bg
Семов, Атанас. Принцип на зачитане на националната идентичност на държава членка на ЕС. (Възможност за неприлагане по изключение на съюзна правна норма – изводи за националния съдия от ключовата, но и непредвидима практика на Съда на ЕС). – В: Сборник с доклади от Международна научна конференция на тема „Роля и значение на международното и наднационалното право в съвременния свят“ по повод 90-годишнината на проф. д-р Иван Владимиров. София: ИК на УНСС, 2018, 34-56.
Христев, Христо. Съотношението на вътрешното право и правото на ЕС в светлината на практиката на Съда на ЕС относно зачитане на конституционната идентичност на държавите членки на Европейския съюз. – Год. СУ. Юрид. фак., 87, 395-425.
Arnaiz, Alejandro Saiz, Llivina, Carina Alcoberro. National Constitutional Identity and European Intergration. Intersentia. Cambridge-Antwerp-Portland, 2013.
Besselink, Leonard F. M. National and Constitutional Identity before and after Lisbon. - Utrecht Law Review, Vol. 6, 2010.
Blanke, Hermann-Josef, Mangiameli, Stelio. Article 4 (The Relations Between the EU and the Member States). – In: Hermann-Josef Blanke, Stelio Mangiameli. The Treaty on European Union (TEU): A Commentary. Springer. Berlin, Heidelberg, 2013.
Bogdandy, Armin von, Schill, Stephan. Overcoming Absolute Primacy: Respect for National Identity under the Lisbon Treaty. – Common Market Law Review, Vol. 48.
Calliess, C., Van der Schyff, G. Constitutional Identity in a Europe of Multilevel Constitutionalism. Cambridge University Press, 2009.
Cloots, Elke. National Identity in EU Law. Oxford University Press, 2015.
Constantinesco, Vlad. La confrontation entre identité constitutionnelle européenne et identités constitutionnelles nationales: convergence ou contradiction? Contrepoint ou hiérarchie? – In: L’Union européenne: Union de droit, Union des droits. Mélanges en l’honneur de Philippe Manin. Paris, Pedone, 2010.
Delmas-Marty, Mireille. Intégration européenne et identité nationale. Le rôle des juges. Forum des juges, 3-4 décembre 2012, academiesciencesmoralesetpolitiques.fr.
Faraguna, Pietro. Constitutional Identity in the EU—A Shield or a Sword? – In: German Law Journal. Special Issue Constitutional Identity in the Age of Global Migration, Vol. 18, № 07.
Gambino, Silvio. Constitutionalismes nationaux et constitutionalise européen : Identiés nationales, traditions constitutionnelles et doits sociaux (après Lisbonne). – Rivista di diritto publico Italiano, comparato, Europeo, № 6, 21.3.2012, Federalismi.it.
Martin, Sébastien „Identité nationale“ et „identité constitutionnelle“. – Revue française de droit constitutionnel, 2012/3, № 91.
Millet, François-Xavier. National Constitutional Identity as a Safeguard of Federalism in Europe. – In: Loic Azoulai, Lena Boucon, François-Xavier Millet. Deconstructing EU Federalism through Competences. EUI Working Papers, Law 2012/06.
Mouton, Jean-Denis. La défence de l’identité constitutionnelle, révélatrice de la nature de l’Union Européenne. – In: Constitutional studies. Constitutional Court of Republic of Bulgaria, Vol. I, 2019.
Mouton, Jean-Denis. L’Union européenne en débat. Visions d’Europe centrale et orientale. Presses universitaires de Nancy, coll. Cap Europe, Nancy, 2004.
Mouton, Jean-Denis. Réfl exions sur la prise en considération de l’identité constitutionnelle des États membres de l’Union européenne. –In : L’Union européenne: Union de droit, Union des droits. Mélanges en l’honneur de Philippe Manin. Paris, Pedone, 2010.
Mouton, Jean-Denis. Vers la reconnaissance de droits fondamentaux aux États dans le systиme communautaire? – In : Les dynamiques du droit européen en début de siécle. Etudes en l’honneur de Jean-Claude Gautron. Paris, Pedone, 2004.
Mouton, Jean-Denis. Vers la reconnaissance d’un droit au respect de l’identité nationale pour les États membres de l’Union. – In : La France. L’Europe et le monde. Mélanges en l’honneur de Jean Charpentier. Paris, Pedone, 2009.
Platon, Sebastien. Le respect de l‘identité nationale des États membres: frein ou recomposition de la gouvernance ? – Revue de l’Union européenne, № 556, mars 2012.
Ritleng, Dominique. De l’utilité du principe de primauté du droit de l’Unio. – Revue trimestriel de droit européen, 2009.
Schnettger, Anita. Article 4(2) TEU as a Vehicle for National Constitutional Identity in the Shared European Legal System. – In: C. Calliess, G. Van der Schyff. Constitutional Identity in a Europe of Multilevel Constitutionalism. Cambridge University Press, 2009.
Sébastien, Martin. L‘identité de l‘État dans l‘Union européenne: entre „identité nationale“ et „identité constitutionnelle“. - Revue française de droit constitutionnel, Vol. 3/2012 (№ 91).
Simon, Denys. L’identité constitutionnelle dans la jurisprudence de l’Union européenne. – In: Laurence Burgorgue-Larsen. L’identité constitutionnelle saisie par les juges en Europe. Pedone, 2011.
Вж. също:
Bonnet, Baptiste. Les rapport entre droit constitutionnel et droit de l’Union Européenne. De l’art de l‘accomodement raisonable. – Conseil constitutionnel, 2019/1, № 2.
Claes, Monica. Negotiating Constitutional Identity or whose Identity Is it Anyway? – In: Monica Claes, Maartje de Visser, Patricia Popelier, Cathérine Van de Heyning. Constitutional Conversations in Europe. Intersentia, 2012.
Claes, Monica, Jan-Herman Reestman. The Protection of National Constitutional Identity and the Limits of European Integration at the Occasion of the Gauweiler Case. – German Law Journal, Special Section The CJEU’s OMT Decision, Vol. 16, № 04.
Dechâtre, Laurent. L’identité constitutionnelle comme limite à l’ouverture au droit international et Euorpéen en Allemagne et en France. – In: Évelyne Lagrange, Andrea Hamann, Jean-Marc Sorel. Si proche, si loin: la pratique du droit international en France et en Allemagn. Collection de l’UMR de droit comparé de Paris, Université de Paris 1, Vol. 29.
Dubos, Olivier. Inconciliable primauté. L’identité nationale: sonderweg et self-restraint au service du des pouvoir juges? – In: La conciliation entre les droits et libertés dans les ordres juridiques européens. Dixiиmes journées du pôle européen Jean Monnet. Institut droit et Économie des dynamiques en Europe, Université Paul verlaine (Metz), 18 et 19 déc. 2009.
Jacobsohn, Gary Geff rey. Constitutions and national identity. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2010.
Komárek, Jan. National constitutional courts in the European constitutional democracy. – International Journal of Constitutional Law, Vol. 12, Issue 3, July 2014.
Konstadinides, Theodore. Constitutional Identity as a Shield and as a Sword: The European Legal Order within the Framework of National Constitutional Settlement. Cambridge Year book of European Legal Studies, 13, 2010/1.
Lanza, Elisabetta. Core of State Sovereignty and Boundaries of Union’s Identity in Lisbon – Urteil.- German Law Journal, Vol. 11, № 04.
Levade, Anne. Identité constitutionnelle et exigence substantielle: comment concilier l’inconciliable. – In: L’Union européenne: Union de droit. Union des droits. Mélanges en l’honneur de Philippe Manin. Paris, Pedone, 2010.
Levade, Anne. Quelle identité constitutionnelle nationale préserver face à l’Union européenne ? – Annuaire de Droit Européen, Vol. II, 2004.
Nabli, Béligh.L’état intégré. Contribution à l’étude de l’État membre de l’Union européenne. Editions A. Pedone, Paris, 2019.
Ponthoreau, Marie-Claire. Constitution européenne et identités constitutionnelles nationales. VIIe Congrès mondial de l’AIDC, Athènes, 11-15 juin 2007.
Ponthoreau, Marie-Claire. Constitutions nationales et droit(s) sans frontiиres. Jalons méthodologiques. Constitutions, 2010.
Ponthoreau, Marie-Claire. Identité constitutionnelle et clause européenne d’identité nationale. l’Europe а l’épreuve des identités constitutionnelles nationales. – Diritto Publico Comparato E Europeo, 2007.
Rousseau, Dominique. L’identité constitutionnelle, bouclier de l’identité nationale ou branche de l’étoile européenne? – In: Laurence Bourgorgue-Larsen. L’identité constitutionnelle saisie par les juges en Europe. Paris, 2011.
Simon, Sven. Direct Cooperation Has Begun: Some Remarks on the Judgment of the ECJ on the OMT Decision of the ECB in Response to the German Federal Constitutional Court’s First Request for a Preliminary Ruling. – German Law Journal, Vol. 16, № 04.
Schyff, Gerhard van der. Member States of the European Union, Constitutions and Identity. – In: C. Calliess, G. Van der Schyff. Constitutional Identity in a Europe of Multilevel Constitutionalism. Cambridge University Press, 2009.
Stéfanini, Marthe Fatin-Rouge, Anne Levade, Rostane Mehdi, Valérie Michel. L‘identité à la croisée des États et de l‘Europe. Quel sens? Quelles fonctions? Bruyllant, 2005.
Wendel, Mattias. La jurisprudence du Conseil constitutionnel Français et du Tribunal constitutionnel fédéral Allemand sur l’évolution des traités européennes. Un conte d’aiguilleurs et de gardiens du droit. – In: Évelyne Lagrange, Andrea Hamann, Jean Marc Sorel. Si proche, si loin: la pratique du droit international en France et en Allemagne. Collection de l’UMR de droit comparé de Paris. Université de Paris 1, Vol. 29.